Do 29 czerwca 2025 można oglądać festiwalową wystawę „Kruche obrazy / Fragile Images”. Wystawa łączy dzieła z kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie i interwencje artystów współczesnych pochodzących z Czech, Słowacji, Polski, Ukrainy i Rumunii.

Ekspozycja odnosi się do dziedzictwa kultury regionu Karpat, wspólnego dla pięciu krajów Europy. „Kruche obrazy” to także opowieść o dwóch okresach modernizacji regionu – tym z przełomu XIX i XX wieku oraz o efektach transformacji ustrojowej lat 90-tych i 2000-nych.

Wystawa jest wynikiem pracy interdyscyplinarnego zespołu kuratorów z Polski, Słowacji i Rumunii w ramach Festiwalu Sztuki Trójmorza 2025. Posługując się muzealiami, a także współczesnymi pracami artystów, zaprasza ona do refleksji nad kruchością dzieł plastycznych i delikatnością materii, z jakiej zostały wykonane. Ekspozycję wypełniają ludowe obrazy na szkle z kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie oraz prace współczesnych artystów ze Słowacji, Czech, Rumunii, Ukrainy i Polski. Dzieła z tak wielu miejsc zachęcają do refleksji nad bogactwem kulturowym krajów Trójmorza oraz nad ich dziedzictwem zachowanym w muzeum i nadal gromadzonym dla następnych pokoleń. To próba pokazania, w jaki sposób współcześni artyści czerpią inspirację ze swojej kultury oraz jak istotne jest dla nich zakorzenienie w miejscach, z których pochodzą i które kształtują ich twórczość, dzięki czemu tworzą kolejne poruszające kruche obrazy.

Artyści współcześni: Ivana Sláviková, Jaroslav Pilát, Barbora Šaroun Semberová, Pavel Jestřáb, Irina Botea Bucan, Dan Vazentan, Yana Hudzan, Marzena Kolarz, Andrzej Najder.

Zespół kuratorski: Jana Babušiaková, Maria Działo-Nosal, Grzegorz Graff, Marzena Kolarz, Raluca Oancea

Wystawę można oglądać w galerii Dom Esterki, ul. Krakowska 46 w Krakowie.

Publikujemy zapis ekscytującej debaty „Common development – Three Seas Art Festival debate”, której współorganizatorem i gospodarzem było Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie.
Zaprosiliśmy wybitnych ekspertów w dziedzinie kultury Europy Centralnej, aby rozmawiać o wspólnym dziedzictwie i współczesności regionu.

Pytalismy o wspólne mianowniki i stan współpracy pomiędzy instytucjami i obiegami kultury krajów Inicjatywy Trójmorza a także o dziedzictwo 25 lat działalności Funduszu Wyszehradzkiego. Debatę otworzyli: Łukasz Galusek, Dyrektor Programowy Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie oraz Łukasz Murzyn, Główny kurator Festiwalu Sztuki Trójmorza.

Przemówienie inauguracyjne pod tytułem: „The Central European Pendulum” wygłosił Richard Gregor, Dyrektor Galerii Petera Michala Bohúňa w Liptowie, Liptovský Mikuláš, Słowacja.

W pierwszym panelu: „International Cultural Cooperation in Central Europe – Heritage and Present” uczestniczyli:
Maja Wawrzyk, Zastępca Dyrektora Wykonawczego Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego,
Paweł Szczepanik, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Kultury,
Łukasz Galusek, Dyrektor Programowy Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie,
Ciprian Mureşan – Kurator, artysta, Rumunia,
moderator: Rafał Solewski.

Drugi panel: „Common development – 25 years of the Visegrad Fund” był rozmową ekspertów w dziedzinie publicznego wspierania instytucji kultury. W rozmowie wzięli udział:
Nina Vrbanová, Kierowniczka Departamentu Kultury Miasta Bratysławy,
Małgorzata Kaźmierczak, Prezydentka AICA International,
Barbora Kundračíková – Kuratorka Olomouc Museum of Art-SEFO,
Péter Inkei – Obserwatorium Budapeszteńskie: Regionalne Obserwatorium Finansowania Kultury w Europie Środkowo-Wschodniej,
moderator: Martyna Nowicka-Wojnowska.

Mamy nadzieję, że rozmowa będzie prowokować do dalszego namysłu i aktywności na rzecz współpracy środowisk naukowych i artystycznych krajów Inicjatywy Trójmorza i całego regionu. Debata pokazała zarówno potencjał współpracy jak i skalę wyzwań jakie niesie możliwe zbliżenie naszych obiegów artystycznych.

15 maja 2025 zakończyła się wystawa „Przesunięte horyzonty” prezentowana w Galerii Pałacu Potockich w Krakowie. Publikujemy relację z tego wydarzenia.

Przesunięcie horyzontu — określenie, które naszym zdaniem odzwierciedla złożone zjawisko percepcyjne i kulturowe, charakteryzujące się zmianą perspektywy, zaburzeniem proporcji oraz odejściem od realistycznego postrzegania świata. W kontekście kulturowym, proces ten manifestuje się poprzez dekonstrukcję znanych krajobrazów, zmianę skali i granic, prowadząc do odrealnienia rzeczywistości.

Wystawa zwraca uwagę na problematykę percepcji zniekształconej, onirycznej i niejednoznacznej rzeczywistości oraz prowokuje pytanie o reakcję artystów na narastające poczucie absurdu i zmian wykraczających poza ramy logicznego porządku.
Czy sztuka stanowi formę diagnostyki kondycji współczesności? Czy może generowany przez doświadczenie poznawczego dysonansu impuls kreatywny prowadzi do konstruowania alternatywnych modeli rzeczywistości? A może idziemy w kierunku światów wyobrażonych, nierealnych, postrzeganych jako bezpieczne i stabilne?

Horyzont, tradycyjnie pojmowany jako symbol granicy między sferą znaną a nieznaną, ulega w tym procesie fragmentacji, otwierając tym samym nowe przestrzenie narracyjne.
Pojęcie to oscyluje na granicy realności i wyobraźni, eksplorując liminalne obszary ludzkiej percepcji. Przesunięte horyzonty wywołują wrażenie płynności i zmienności, rezonując z pejzażami mentalnymi i onirycznymi, zacierając dystynkcje między fikcją a rzeczywistością.
Wystawa sytuuje swoje rozważania także w kontekście współczesnych wyzwań, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki współpracy artystycznej na poziomie europejskim. Umożliwia ona tym samym refleksję nad relacjami w obszarze sztuki w szerokim spektrum – lokalności, dziedzictwa, wspólnych lub rozbieżnych punktów odniesienia.
Wystaw e można oglądać do 15 maja 2025. Wydarzenie wpisuje się także w program Cracow Art Week Krakers 2025.

Artyści:
Bruchnalski Filip, Cholewa Stanisław, Gil Krzysztof, Hadrian Dorota, Hajdo Mateusz, Hryshchuk Denys, Jargusz Piotr, Koros Radim, Kostewicz Michał, Łuczyna Małgorzata, Łukaszewska Agnieszka, Mayen Eric, Murzyn Łukasz, Najder Andrzej, Niespodziewana – Rados Małgorzata, Nowacka Natalia, Ogórek Ernest, Olbrychtowicz Maria, Padło Tomasz, Peszko Konrad, Pierzchała Jakub, Plińska Weronika, Rafalski Mateusz, Sadowska Anna, Wasilewska Maria, Wielek Małgorzata, Wojas Angelika, Wywiórski Sebastian, Zaskórski Bartosz

Kuratorzy: Sebastian Bożek, Witold Winek
Identyfikacja wizualna wystawy: Konrad Peszko

Projektowanie wizualne ma potencjał znacznie wykraczający poza estetykę – staje się językiem porozumienia, narzędziem budowania relacji i przestrzenią, w której tożsamość może być nie tylko wyrażana, ale i tworzona. Wystawa jest zaproszeniem do refleksji nad tym, jak projektowanie – w swoich różnych formach – wpływa na naszą codzienność, na nasze „bycie razem” i na to, jak samego siebie widzimy i pokazujemy światu. Szukając remedium na samotność, designerzy zwrócili się w stronę wspólnotowości, stawiając pytania: czy projektowanie wizualne może wspierać budowanie poczucia przynależności i otwartości? Czy grafika użytkowa, design i projektowanie przestrzeni mają realny wpływ na tworzenie więzi społecznych i kulturowych?

14 maja miało miejsce otwarcie głównej wystawy festiwalu „Ujawniając to, co ledwie przeczuwane”, która była efektem działań zrealizowanych podczas rezydencji w lutym.

Gospodarzem i współorganizatorem wystawy była Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie.

Tytuł wystawy został zaczerpnięty z eseju duńskiej antropolożki społecznej Kirsten Hastrup. Autorka stwierdza w nim, że kreatywność jest procesem, który zachodzi pomiędzy utalentowanymi jednostkami a kulturą, w której funkcjonują. Bycie kreatywnym wiąże się, jej zdaniem, nie tylko z wynajdywaniem rzeczy wcześniej nieistniejących, ale także z proponowaniem nowego sposobu rozumienia znanej nam już rzeczywistości poprzez ujawnianie tego, co zaledwie przeczuwane. Zadaniem zespołu kuratorskiego było właśnie wskazanie splotów i kluczowych zagadnień, uchwycenie punktów wspólnych w twórczości osób artystycznych z 14 krajów, które wzięły udział w projekcie.
Organizatorzy zaprosili do współpracy instytucje kultury z państw należących do Inicjatywy Trójmorza: Austrii, Bułgarii, Czech, Grecji, Litwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii, i Węgier, a także z Danii, Turcji i Ukrainy oraz Społeczeństwa Obywatelskiego Białorusi. Każda z instytucji wytypowała osobę kuratorską oraz osobę lub kolektyw artystyczny, którzy zaproponowali pracę na wybrany przez siebie temat spośród szerokiego wachlarza zagadnień związanych z ideą sprawiedliwego rozwoju. Wspólną wystawę poprzedziły symultaniczne rezydencje kuratorsko-artystyczne. Część dzieł powstała podczas pobytu artystek i artystów w Krakowie, inni wykorzystali ten czas na prace badawcze.
Na wystawie zostały zaprezentowane obiekty, instalacje, wideo oraz fotografie stworzone specjalnie w ramach tego projektu. Próbując nakreślić punkty wspólne, zespół kuratorski wybrał pięć pojęć, które mogą pełnić funkcję drogowskazów podczas zwiedzania: zamieszkiwanie, środowisko naturalne, materialność, wspólnotowość i technologia. Wszystkie dzieła sytuują się na styku tych haseł, wskazując na zachodzące między nimi, nieoczywiste relacje. W kilku pojawia się wątek Krakowa – dla niektórych realizacji miasto okazało się ważnym źródłem inspiracji i punktem odniesienia.
Zgodnie z ideą inicjatorów – instytucji tworzących Sieć Współpracy Kulturalnej Inicjatywy Trójmorza (3SICCN) – sztuka ma być sposobem przewidywania i prototypowania rozwiązań odpowiadających najważniejszym wyzwaniom współczesności. Być może w tym kontekście prezentowane prace także są zapowiedzią nowego porządku, którego istnienie zaledwie przeczuwamy.

Rezydenci festiwalu, zespoły kuratorsko-artystyczne biorące udział w wystawie:

Margarethe Makovec, Wendelin Pressl (Austria)
Vera Mlechevska, Dimitar Shopov (Bułgaria)
Barbora Kundračíková, Pavla Beranová, Jiří Suchánek (Czechy)
Kristian Handberg, Kristoffer Ørum (Dania)
Elli Leventaki, Morus Project – Kleopatra Tsali, Hanna Norrna, Irini Gonou (Grecja)
Alexandra Tamásová, Erik Sikora (Słowacja)
Áron Fenyvesi, Rita Süveges (Węgry)
Vaiva Jucevičiūtė-Bartkevičienė, Ričardas Bartkevičius (Litwa)
Weronika Plińska, Anna Pichura (Polska)
Călin Corneliu DAN, Ciprian Mureșan (Rumunia)
Kaja Kraner, Uršula Berlot Pompe (Słowenia)
Ostap Manulyak, Grupa NURT – Mykhaylo Barabash, Tereza Barabash, Roman Haideichuk, Yaryna Shumska (Ukraina)
Olga Mzhelskaya, Ala Savashevich (obywatelskie społeczeństwo Białorusi)
Melike Bayik, Gözde Ju (Turcja)

Kuratorki wystawy: Kata Balázs-Miklós, Weronika Plińska, Agnieszka Sachar

Wystawę będzie można oglądać do 31 sierpnia 2025.